5 bộ phim cách mạng không thể bỏ lỡ vào dịp lễ 2/9

Nhân dịp 2/9 năm nay, kỷ niệm 80 năm ngày đất nước giành độc lập, chúng ta hãy cùng nhìn lại 5 bộ phim cách mạng đáng xem nhất trong nhiều thập kỷ qua.

Vĩ tuyến 17 ngày và đêm (1972)

Ra đời giữa giai đoạn ác liệt nhất của cuộc kháng chiến, tác phẩm nổi tiếng của đạo diễn Hải Ninh khắc họa vĩ tuyến 17 không chỉ như một đường chia cắt đất nước, mà còn là biểu tượng của sự chịu đựng và khát vọng thống nhất. Bộ phim hấp dẫn không chỉ ở câu chuyện về những đối đầu và những lựa chọn khắc nghiệt của người dân hai bờ sông Bến Hải khi đất nước bị chia cắt mà còn ở cách thức dàn dựng bộ phim với những cảnh được quay ngay tại vùng giới tuyến đầy nguy hiểm, nhưng đó lại chính là nơi các nghệ sĩ ở gần nhất với các “nguyên mẫu” trong phim.

Trong phim, Dịu (nghệ sỹ Trà Giang) có chồng đi tập kết ra Bắc. Ở nhà, chị vừa phải lo chăm sóc gia đình chuẩn bị cho ngày sinh con, vừa đảm nhiệm công tác bí mật lãnh đạo nhân dân trong vùng chống sự đàn áp dã man của địch. Những giam cầm, tra tấn của địch cùng những dụ dỗ ngon ngọt của tên ác ôn Trần Sùng (nghệ sỹ Lâm Tới thủ vai) không khiến Dịu và bà con lùi bước.

Đây cũng là một trong những bộ phim đầu tiên khẳng định vị trí của phụ nữ trong điện ảnh cách mạng Việt Nam.

Em bé Hà Nội (1974)

Trong khói lửa của “Điện Biên Phủ trên không”, đạo diễn Hải Ninh đã chọn một điểm nhìn nhân văn chính là đôi mắt trẻ thơ. Công chiếu năm 1974, Em bé Hà Nội kể câu chuyện đầy cảm động về Ngọc Hà (NSND Lan Hương thủ vai), một cô bé lạc mất gia đình sau một trận pháo nổ đạn rơi dữ dội. Trên hành trình đi tìm bố mẹ giữa cảnh hoang tàn đổ nát của Thủ đô, em may mắn được đoàn tụ với em gái, nhưng nỗi đau tột cùng ập đến khi người mẹ đã mãi mãi ra đi.

Bộ phim không chỉ khắc họa sự tàn khốc đau thương của chiến tranh, mà còn làm sáng lên khúc ca về tình người, tình đồng bào. Với những thước phim chân thực và chan chứa cảm động, Em bé Hà Nội đã trở thành một trong những tác phẩm kinh điển nhất của điện ảnh cách mạng, tái hiện thành công hình ảnh Thủ đô kiên cường sau 12 ngày đêm lịch sử.

Tác phẩm nhận giải thưởng Bông sen vàng cho hạng mục “Phim hay nhất” tại Liên hoan phim (LHP) Việt Nam lần ba năm 1975, giải đặc biệt của ban giám khảo LHP quốc tế Moskva cùng năm.

Cánh đồng hoang (1979)

Nếu Hà Nội được tái hiện trong tiếng trống giục quân reo thì đồng bằng Nam Bộ hiện lên trong Cánh đồng hoang lại là một chiến trường nước ngập bốn bề nhưng ý chí con người vẫn sừng sững.

Nhà văn Nguyễn Quang Sáng có ý tưởng viết truyện ngắn Cánh đồng hoang và kịch bản phim từ năm 1966, khi đi thực tế ở chiến trường Đồng Tháp Mười, chứng kiến cuộc sống của các chiến sĩ giao liên. Họ giữ đường dây liên lạc bằng cách đưa tin trên xuồng, không có hầm tránh b.om, cũng không thể trốn vào rừng rậm. 

“Ôi những cánh đồng quê chảy máuDây thép gai đâm nát trời chiều”.

Vợ chồng Ba Đô, những con người bình dị, đã biến căn chòi trên đồng thành trận địa chống Mỹ. Đặc biệt, chi tiết bức ảnh gia đình viên phi công Mỹ bị bắn rơi vừa mang tính hiện thực, vừa là lời nhắc nhở sâu xa: Chiến tranh không chỉ để lại mất mát cho một dân tộc, mà cho tất cả những ai buộc phải đi qua nó. Đây là bộ phim hiếm hoi dung hòa được chất sử thi và chiều sâu nhân văn, khiến nó trở thành tượng đài trong điện ảnh cách mạng.

Biệt động Sài Gòn (1986)

Biệt động Sài Gòn là bộ phim gắn liền với tên tuổi đạo diễn Long Vân. Tác phẩm kinh điển này được xem là một trong những thành công chói sáng của điện ảnh cách mạng Việt Nam.

Không chỉ có núi rừng hay cánh đồng, cuộc chiến còn diễn ra ngay trong lòng đô thị. Biệt động Sài Gòn đã làm được điều mà ít bộ phim thời đó dám thử là khắc họa những chiến sĩ hoạt động bí mật giữa trung tâm kẻ thù. Với bốn tập phim (Điểm hẹn, Tĩnh lặng, Cơn giông và Trả lại tên cho em) do Lê Phương và Nguyễn Thanh viết kịch bản, được bấm máy từ năm 1982 và kéo dài khoảng 4 năm, tác phẩm đã tái hiện sự mưu trí, dũng cảm và cả những mất mát âm thầm của lực lượng biệt động. Thành công lớn nhất của phim Biệt động Sài Gòn không chỉ dừng lại ở những chiến công lẫy lừng của các chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam, mà còn bắt được “nhịp cầu lòng dân” từ thời chiến sang thời bình.

Những chiến sĩ biệt động không chỉ chiến đấu vì nhiệm vụ chung của tổ quốc mà còn sẵn sàng hy sinh tình cảm cá nhân vì vận mệnh của đất nước, của dân tộc.

Là đạo diễn nổi tiếng tài hoa, có nhiều tác phẩm điện ảnh rất thành công nhưng đạo diễn Long Vân lúc sinh thời vẫn nhấn mạnh rằng, Biệt động Sài Gòn luôn là một trong những đứa con tinh thần đặc biệt nhất trong cuộc đời hoạt động nghệ thuật của ông.

Mùi cỏ cháy (2012)

Tác phẩm ra mắt năm 2011 do Nguyễn Hữu Mười đạo diễn, nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm là biên kịch, dựa trên cuốn nhật ký Mãi mãi tuổi 20 của liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc. 

Ra đời khi chiến tranh đã lùi xa, Mùi cỏ cháy không tái hiện ký ức bằng sự hùng tráng, mà bằng những lát cắt đời thường, đầy xúc cảm. Câu chuyện về bốn sinh viên Hà Nội tình nguyện vào chiến trường Quảng Trị và chỉ một người trở về là lời nhắc nhở tự do hôm nay được đánh đổi bằng tuổi trẻ của biết bao nhiêu thế hệ. Tác phẩm đã chạm đến trái tim khán giả hiện đại, chứng minh rằng tinh thần bất khuất của dân tộc vẫn luôn sống mãi qua từng thước phim.

Từ những thước phim đen trắng khắc khoải cho đến sắc màu hiện đại, điện ảnh cách mạng Việt Nam không chỉ tái hiện chiến tranh, mà còn khắc họa số phận và sức mạnh của những con người bình dị đã làm nên lịch sử. Nhân dịp 2/9 năm nay, kỷ niệm 80 năm ngày đất nước giành độc lập, những tác phẩm ấy không chỉ để xem lại, mà để nhắc nhớ chúng ta rằng điện ảnh cũng là một phần ký ức chung của dân tộc.